ĐAU LƯNG DO TRƯỢT ĐỐT SỐNG VÀ HÌNH ẢNH TRƯỢT ĐỐT SỐNG TRÊN PHIM MRI

Trượt đốt sống thắt lưng (dân gian gọi là bệnh cụp lưng) là bệnh lý không hiếm gặp hiện nay, tuy nhiên trong giai đoạn đầu bệnh thường không có triệu chứng rõ ràng, được phát hiện tình cờ khi bệnh nhân đi khám và chụp XQ cột sống. Trượt cột sống thắt lưng là tình trạng đốt sống trên trượt ra trước hoặc ra sau so với đốt sống dưới, là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng đau lưng cho bệnh nhân. Bệnh tuy không đe dọa trực tiếp đến tính mạng nhưng bệnh lại ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Bệnh nhân bị trượt đốt sống thắt lưng cần được phát hiện và điều trị sớm, không nên chủ quan và xem nhẹ các triệu chứng bệnh. Bởi vì khi người bệnh có triệu chứng đau lan dọc theo hông, mông, kheo, gót thì người bệnh đã kèm theo thoát vị đĩa đệm vùng thắt lưng rồi!

 1. Trượt đốt sống thắt lưng là gì?

 a. Nguyên nhân gây trượt đốt sống:

Theo Jurgen Harms đã mô tả cột sống thành 2 cột: cột trước bao gồm đĩa đệm, thân đốt sống, dây chằng dọc trước, dây chằng dọc sau cột sống và cột sau bao gồm phần còn lại tính từ dây chằng dọc sau cột sống. Dưới tác động của lực theo trục dọc cơ thể, cột trụ sau sẽ chịu lực khoảng 20% và cột trụ trước chịu lực khoảng 80%. Tuy chỉ chịu 20% lực nhưng là lực căng giãn, được đối kháng bởi các thành phần khớp và dây chằng tạo thành lực căng giãn và giằng xé theo bình diện ngang nên thành phần chịu lực chủ yếu là cấu trúc khớp và eo, cung đốt sống.

PHÂN BỐ CHỊU LỰC CỦA TRỤC CỘT SỐNG

– Eo là phần giao nhau của gai ngang, mảnh và hai mỏm khớp trên và dưới của một thân đốt sống. Eo có vai trò quan trọng đối với sự vững chắc của cột sống. Khuyết eo là tổn thương làm mất sự liên tục của cung sau, gây nên trượt đốt sống. Nguyên nhân hình thành khe hở eo có thể là do chấn thương hoặc do di truyền

1. Trượt đốt sống do chấn thương:

– Những động tác gấp và duỗi cột sống liên tục, chấn thương nhỏ lặp đi lặp lại liên tục gây gẫy eo. Nguyên nhân hình thành khe hở eo còn do tư thế ưỡn của cột sống thắt lưng. Vùng eo là nơi chịu sức ép lớn nhất của đốt sống ở tư thế ưỡn. Lực chấn thương, được tạo ra do tư thế đứng thẳng và độ ưỡn của cột sống thắt lưng, tác động thường xuyên liên tục lên eo của các đốt sống thắt lưng.

– Chấn thương cột sống có thể gây gãy cuống, vỡ các mấu khớp gây tổn thương cột trụ sau dẫn tới mất vững cột sống và trong một số trường hợp gây trượt đốt sống.

2. Trượt đốt sống do di truyền:

 Những nghiên cứu cho thấy tỷ lệ hở eo ổn định trong một dòng họ, một dân tộc. Tỉ lệ dân có hở eo ở người da trắng, người Nhật Bản cao hơn các dân tộc khác. Người Eskimo, dân tộc thường có quan hệ hôn nhân gần, có tỷ lệ hở eo cao nhất.

3. Trượt đốt sống do thoái hóa:

  Thoái hoá đĩa đệm: tổn thương thường gặp nhất ở trục trước cột sống. Trượt đốt sống tiến triển liên quan chặt chẽ tới mức độ thoái hoá đĩa đệm. Mấu khớp các đốt sống thắt lưng có cấu tạo đặc biệt đảm bảo chức năng sinh cơ học của cột sống. Nếu diện khớp kém phát triển hoặc bị tổn thương do thoái hóa, định hướng của khe khớp thay đổi thì đốt sống trên có thể trượt ra trước. Vì vậy, khi thoái hoá cột sống sẽ gây tác động lên cả cột trụ trước và cột trụ sau gây nên trượt đốt sống.

4. Trượt đốt sống do bệnh lý:

Một số bệnh lý gây trượt đốt sống: nhiễm khuẩn, ung thư… gây hoại tử, phá huỷ các thành phần cột sống gây mất cân đối giữa hai trục vận động của cột sống gây ra.

5. Trượt đốt sống sau phẫu thuật cột sống:

 Sau mổ cột sống như: thoát vị đĩa đệm, u tuỷ… phải lấy bỏ cung sau, đôi khi vô tình làm tổn thương cả diện khớp gây lên mất vững cột sống, có thể gây ra.

6. Trượt đốt sống do khuyết eo (rối loạn sự phát triển):

 Đôi khi do loạn dưỡng xảy ra ngay từ nhỏ mà gây ra kém bền vững của hệ thống cột trụ nâng đỡ cơ thể. Hệ thống khớp và dây chằng không đảm bảo chức năng gây ra trượt đốt sống. Tuy nhiên trường hợp này rất hiếm gặp.

KL: Trên thực tế lâm sàng, chủ yếu gặp trượt đốt sống do thoái hoá và khuyết eo, đôi khi gặp do chấn thương hoặc do thầy thuốc gây ra. Hiếm gặp những trường hợp do bệnh lý hay do rối loạn sự phát triển.

b. Phân loại trượt đốt sống

• Loại 1: Trượt đốt sống bẩm sinh hay trượt đốt sống do rối loạn phát triển
  + Nhóm phụ 1A: Thiểu sản mấu khớp, định hướng của khe khớp nằm trên mặt phẳng hướng ra sau, thường có dị tật gai đôi cột sống.
  + Nhóm phụ 1B: Thiểu sản mấu khớp, định hướng của khe khớp nằm trên mặt phẳng hướng vào trong.
• Loại 2: Trượt đốt sống do khe hở eo
  + Nhóm phụ 2A: Loại khuyết eo được nhận định là do gẫy eo.
  + Nhóm phụ 2B: Loại trượt này phần eo cung sau dài hơn bình thường. Sự kéo dài này được giải thích là do hiện tượng gẫy xương và liền xương xảy ra liên tục ở vùng eo.
  + Nhóm phụ 2C: Chấn thương làm gẫy eo gây trượt.
• Loại 3: Trượt đốt sống do thoái hoá: bao gồm thoái hóa đĩa đệm, thoái hóa diện khớp…
• Loại 4: Trượt đốt sống do chấn thương các thành phần của cột sống
• Loại 5: Trượt đốt sống do bệnh lý như lao, ung thư, nhiễm khuẩn
• Loại 6: Trượt đốt sống sau phẫu thuật cột sống

KHUYẾT EO GÂY TRƯỢT ĐỐT SỐNG VÀ HÌNH ẢNH TRÊN PHIM XQ

3. Mức độ của trượt đốt sống thắt lưng

TÁC ĐỘNG CỘT SỐNG PHỤC HỒI TRƯỢT ĐỐT SỐNG L4/L5 RA TRƯỚC

 6.2. Phẫu thuật nếu cần thiết

Chỉ mổ với bệnh nhân bị trượt đốt sống thắt lưng trong các trường hợp sau:

• Trượt đốt sống đã được điều trị bảo tồn ít nhất 6 tuần trước đây và thường sau 6 – 12 tháng điều trị bảo tồn mà không giảm, ảnh hưởng sinh hoạt và lao động.
• Bệnh nhân đau nhiều, không đáp ứng với các biện pháp nghỉ ngơi và dùng thuốc.
• Trượt đốt sống gây các biến chứng: liệt vận động một hoặc hai chân, teo cơ, rối loạn cơ vòng bàng quang (bí tiểu).
• Trượt đốt sống nặng, tiến triển do khuyết eo đốt sống ở trẻ nhỏ.

Đối với trượt đốt sống thắt lưng, phẫu thuật nhằm 2 mục đích: giải phóng chèn ép thần kinh, làm vững cột sống. Có 3 vấn đề hết sức cơ bản trong phẫu thuật điều trị trượt đốt sống, giúp cuộc mổ thành công, đó là:

• Giải ép thần kinh cho thật tốt.
• Cố định cột sống bằng dụng cụ.
• Tạo sự liền xương tốt sau phẫu thuật.

Hiện nay, phẫu thuật nắn chỉnh trượt, cố định cột sống bằng nẹp vít cuống đốt, ghép xương liên thân đốt lối sau được cho là hiệu quả nhất, áp dụng phổ biến nhất để điều trị trượt đốt sống thắt lưng.

7. Bệnh nhân bị trượt đốt sống thắt lưng cần phải điều trị sớm

8. Hiệu quả phục hồi bảo tồn tận gốc bằng Tác động cột sống và tập khí công phục hồi

Tác động cột sống là liệu pháp chữa bệnh bằng tay, sử dụng thủ thuật và tuân theo các nguyên tắc, phương thức và tư thế giúp chỉnh nắn đốt sống trượt, từ trượt nhiều giảm dần đến trượt ít và hết trượt.

Việc kết hợp với tập luyện khí công phục hồi có sự hướng dẫn, dẫn rắt của các chuyên gia khí công có kinh nghiệm giúp thông khí, đưa dưỡng chất nuôi dưỡng các tổ chức bị tổn thương, phục hồi sự co cứng cơ, kéo giãn và giảm áp lực đè nén lên cột sống, tự chỉnh nắn các đốt trượt. Phát huy triệt để nội lực, tự chữa trị của cơ thể từ chính người bệnh là phác đồ phục hồi bảo tồn dứt điểm bệnh trượt cột sống thắt lưng tốt nhất hiện nay.

TẬP KHÍ CÔNG PHỤC HỒI TRƯỢT ĐỐT SỐNG L4/L5 VÀ THOÁT VỊ ĐĨA ĐỆM

Nếu bạn đang gặp vấn đề về sức khoẻ, ĐỪNG NGẠI chia sẻ. Lương Y sẽ TƯ VẤN MIỄN PHÍ giúp bạn tại đây:

Tác động cột sống – Lương Y Đỗ Văn Chiến